Badania archeologiczne na Placu Synagogi

Informujemy, że na podstawie decyzji z dnia 8 czerwca br. Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach nakazał „wstrzymanie robót ziemnych (…) na placu u zbiegu ulic T. Królika i J. Szymały – w miejscu dawnej synagogi (…) oraz przeprowadzenie (…) badań archeologicznych o charakterze inwentaryzacyjnym”.

Decyzja zapadła po dokonaniu oględzin omawianego miejsca. Spotkanie z udziałem m.in. przedstawicieli służb konserwatorskich, władz miasta oraz Stowarzyszenia Gliwicka 66 odbyło się 7 czerwca br., po tym, jak w ostatnich tygodniach ubiegłego miesiąca odsłonięty został zarys ceglanych fundamentów oraz pozostałości dawnego systemu grzewczego synagogi.

Odsłonięte relikty synagogi w Tarnowskich Górach, stan z 25 maja 2021 roku.

W ramach badań zaplanowano: „a) przeprowadzenie szczegółowej kwerendy archiwalnej, b) zdjęcie nawierzchni na całym placu u zbiegu ulic T. Królika i J. Szymały do głębokości posadowienia niezbędnej infrastruktury technicznej (planowanych urządzeń i sieci), tak, aby możliwe było zadokumentowanie całości zachowanych reliktów budowli i następnie: c) przeprowadzenie inwentaryzacji odsłoniętych reliktów synagogi – wykonanie niezbędnej dokumentacji geodezyjnej, fotograficznej wraz ze zdjęciami lotniczymi dla całego obszaru placu”.

Powyższy zakres prac uargumentowano m.in. tym, że ich „przeprowadzenie (…) przyczyni się nie tylko do rozpoznania możliwych jeszcze śladów po synagodze ale również do spopularyzowania wiedzy o tym miejscu, naznaczonym tragicznymi wydarzeniami drugiej wojny światowej. Wskazuje na to również ogromne zainteresowanie ze strony stowarzyszeń, miejscowych miłośników historii i mieszkańców”. Cieszymy się, że doceniono głos lokalnej społeczności oraz argumenty, które podnosiliśmy zwracając się z prośbą o rozważenie możliwości zbadania reliktów synagogi.

Synagoga w Tarnowskich Górach, widok od strony północno-wschodniej. Fotografia z przełomu XIX i XX wieku ze zbiorów Muzeum w Gliwicach.

Dziękujemy panu Łukaszowi Konarzewskiemu, Śląskiemu Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków za zaproszenie do udziału w oględzinach. Dziękujemy także panu Arkadiuszowi Czechowi, Burmistrzowi Miasta Tarnowskie Góry za zaproszenie do udziału w dodatkowym spotkaniu, które odbyło się w tarnogórskim ratuszu. Jako organizacja, której podstawowym celem jest działalność na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego, zadeklarowaliśmy również pomoc przy pracach związanych z odsłanianiem fundamentów synagogi. Od 21 maja br. jesteśmy w stałym kontakcie z archeologiem, prowadzącym nadzór przy prowadzonej inwestycji, służąc m.in. kopiami materiałów archiwalnych, pomocnych przy ocenie odsłanianych reliktów.

Wierzymy, że badania oraz popularyzacja ich wyników umocnią pozytywny wizerunek Tarnowskich Gór jako miasta, które reprezentuje dojrzałe podejście do dziedzictwa i wyjątkowy szacunek względem materialnych świadectw przeszłości.