Już od kilku lat, pod koniec wakacji, zapraszamy Was do dawnego żydowskiego domu przedpogrzebowego w Tarnowskich Górach, by wspólnie przypominać i lepiej poznawać wielokulturowe dziedzictwo naszego miasta. W tym roku, od 24 do 28 sierpnia, przygotowaliśmy cykl wydarzeń, w ramach którego odbędą się: warsztaty o kulturze żydowskiej, wystawa fotografii Stanisława Taraska, spotkanie z Mirosławem Skrzypczykiem, spacer śladami tarnogórskich Żydów oraz koncert Anny Riveiro. Wstęp jest wolny.
Wszystkie wydarzenia będą miały miejsce – lub rozpoczną się – w głównej sali dawnego domu przedpogrzebowego. W tradycji żydowskiej tego rodzaju budynek, przeznaczony do rytualnego przygotowania ciała zmarłego do pogrzebu oraz organizacji ceremonii pogrzebowych, nazywany jest „Bejt Tahara”, co w języku hebrajskim oznacza „dom oczyszczenia”. Choć tarnogórski dom oczyszczenia od wielu dekad nie pełni już pierwotnej funkcji, dziś staje się miejscem spotkań i wydarzeń przypominających o wielokulturowej historii miasta i regionu. Stałe zainteresowanie ze strony uczestników jest dla nas wyraźnym sygnałem, że warto dążyć do trwałego przekształcenia tego miejsca – tak, by mogło służyć jako otwarta przestrzeń dla kultury, edukacji i pamięci.
Organizację tegorocznej edycji Festiwalu „Kultura w Taharze” wsparły: Województwo Śląskie, Gmina Tarnowskie Góry i Powiat Tarnogórski. Partnerami wydarzenia są: Muzeum w Tarnowskich Górach i Lokalna Organizacja Turystyczna Miasta Gwarków.
Szczegółowy program:
24 sierpnia 2025 roku, godz. 15:00
„Cheder na Gliwickiej” – rodzinne warsztaty o kulturze żydowskiej
Czy wiecie co symbolizują dłonie, świece czy kwiaty na żydowskich nagrobkach? Podczas warsztatów spojrzymy na macewy jak na opowieści zaklęte w kamieniu – wspólnie rozszyfrujemy symbole, napisy i ich znaczenia. Będą także czekać na Was warsztaty plastyczno-jidyszowe, z których wyjdziecie z małą niespodzianką! Na koniec przyjrzymy się bliżej szabatowi i symbolach z nim związanych. Warsztaty przewidziane są głównie dla dzieci w wieku ok. 8–12 lat i ich rodziców. Do udziału w wydarzeniu zapraszamy także pozostałych zainteresowanych. Ze względu na ograniczoną ilość materiałów plastycznych prosimy o zgłoszenie udziału (gliwicka66@gmail.com). Warsztaty przygotowali i poprowadzą Martyna Gabor, Anna Gołkowska i Marek Panuś.
26 sierpnia 2025 roku, godz. 17:00
„Pielgrzymka do grobu Dawida Bidermana” – otwarcie wystawy fotografii Stanisława Taraska i „Chasydzkie przylgnięcie” – spotkanie z Mirosławem Skrzypczykiem
Fotografie Stanisława Taraska zaprezentowane na wystawie zostały wykonane w latach 2009–2016. Przedstawiają pielgrzymkę chasydów do grobu cadyka Dawida Bidermana, żyjącego w latach 1746–1814 w Lelowie. Biderman był pierwszym cadykiem chasydzkiej dynastii Lelow. Co roku w rocznicę śmierci, do Lelowa przybywają chasydzi z całego świata, by wspólnie uczcić jorcajt zmarłego cadyka.
Wystawa będzie pretekstem do rozmowy z Mirosławem Skrzypczykiem, którego zainteresowanie tematyką żydowską zaczęło się w dzieciństwie, gdy poznał historię pomocy, jakiej jego dziadek udzielił żydowskiemu sąsiadowi w czasie drugiej wojny światowej. Mirosław Skrzypczyk, jako nauczyciel i działacz z Lelowa i Szczekocin, podejmuje działania edukacyjne i artystyczne, by przywracać pamięć o lokalnych Żydach oraz budować dialog i wspólnotę pamięci. Spotkanie poprowadzi Anna Włodek.
27 sierpnia 2025 roku, godz. 17:00
Spacer śladami tarnogórskich Żydów
Spacer śladami tarnogórskich Żydów to stały i ważny element programu Festiwalu „Kultura w Taharze”. Naszą wędrówkę rozpoczniemy na cmentarzu żydowskim, a następnie udamy się do centrum Tarnowskich Gór, by odwiedzić miejsca związane z codziennym życiem, działalnością, a także pamięcią o żydowskich mieszkańcach naszego miasta. To okazja do refleksji, odkrywania lokalnej historii i przywracania pamięci. Przewodnikami po żydowskich Tarnowskich Górach będą Anna Gołkowska i Marek Panuś.
28 sierpnia 2025 roku, godz. 19:00
„Barwy muzyki żydowskiej” – koncert Anny Riveiro
Wyjątkowy program, który przedstawia wielowiekową żydowską tradycję muzyczną. Od starych pieśni hebrajskich, głównie o tematyce religijnej, poprzez muzykę sefardyjską o charakterze świeckim, aż po tradycyjny repertuar jidysz.
Utwory zabrzmią z towarzyszeniem jednej i dwóch gitar. Wszystkie pieśni wykonywane są w oryginalnych językach, jednak Anna Riveiro przed każdym utworem przybliża publiczności jego treść. Ciepły głos solistki wspaniale rymuje się z wirtuozowską grą gitarzysty i wciąga słuchacza w pełen emocji dialog.
Barwy muzyki żydowskiej to muzyczna opowieść o żydowskim życiu niezależnie od miejsca urodzenia. Usłyszymy pieśni towarzyszące ludziom w różnych sytuacjach dnia powszedniego oraz świąt: modlitwy, kołysanki, pieśni miłosne. Wszystkie wyrażają żydowską duszę…
W ramach koncertu wystąpią Anna Riveiro (śpiew, gitara, wybór utworów, scenariusz koncertu i tłumaczenia) i Michał Pindakiewicz (gitara, udu, aranżacje utworów).
___
Organizator:
Stowarzyszenie Gliwicka 66
Dofinansowanie:
Województwo Śląskie
Gmina Tarnowskie Góry
Powiat Tarnogórski
Partnerzy:
Muzeum w Tarnowskich Górach
Lokalna Organizacja Turystyczna Miasta Gwarków